पुण्यश्लोक आहिल्याबाई होळकर,
जनरल नॉलेज टेस्ट 73,
मराठी व इंग्रजी अशा दोन्ही भाषेत सामान्यज्ञान चाचणी सोडवा.
राजमाता अहिल्याबाई होळकर यांच्या जीवनावर आधारित, त्यांचा जीवन परिचय व्हावा या उद्देशाने सामान्य ज्ञान चाचणी.
वरिष्ठ व निवडश्रेणी प्रशिक्षण 2023 - 24 साठी नाव नोंदणी करणे बाबत शासनाचे पत्र
ऑनलाईन वरिष्ठ व निवडश्रेणी प्रशिक्षण 2023 - 24
नाव नोंदणी करणेबाबत राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद पुणे यांचे पत्र.
प्रशिक्षणासाठी पात्रता काय आहे ?
प्रशिक्षणासाठी ऑनलाईन नाव नोंदणी अंतिम दिनांक ?
वाचा सविस्तर पत्र
Online नोंदणी करण्यासाठी direct link
https://training.scertmaha.ac.in
संपूर्ण पत्र डाउनलोड करण्यासाठी खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करा
https://drive.google.com/file/d/1Nx_WO_WrfjcW7h8_KFDgr2IYqkXJr0Rf/view?usp=drivesdk
भारतातील संशोधन संस्था, Research Institute of India,Online GK Test 72
Online GK Test,
भारतातील संशोधन संस्था व मुख्यालय,
Research institutes and headquarters in India,
सर्व स्पर्धा परीक्षेसाठी उपयुक्त जनरल नॉलेज टेस्ट सोडवा.
चाचणी क्र 05 - वर्णांचे वर्गीकरण - स्वरादी, व्यंजने यावर आधारित चाचणी, संपूर्ण मराठी व्याकरण, भाग - 2 Grammar of Marathi Language
संपूर्ण मराठी व्याकरण,
चाचणी क्रमांक 05
वर्णांचे वर्गीकरण,
स्वरादी, व्यंजने - भाग 02
मराठी व्याकरणावर आधारित यापूर्वीच्या सर्व चाचण्या खाली दिलेल्या लिंक वरून सोडवा.
Notes - नाम - नामाचे प्रकार, शब्दांच्या जाती,Noun, संपूर्ण मराठी व्याकरण
शब्दांच्या जाती
Parts of speech
1) नाम - Noun
एखाद्या वस्तूला, व्यक्तीला किंवा स्थळाला जे विशिष्ट नाव ठेवले जाते, त्याला 'नाम' असे म्हणतात.
डोळ्यांनी दिसणाऱ्या किंवा काल्पनिक वस्तूंच्या किंवा गुणांच्या नावांनासुद्धा 'नाम' असे म्हणतात.
सृष्टीतील कोणत्याही घटकाला ओळखण्यासाठी वापरण्यात येणारा विकारी शब्द म्हणजे 'नाम' होय.
उदा. पेन, कागद, नांदेड, राग, सौंदर्य, स्वर्ग, आयुष ई.
मराठी मध्ये नामाचे मुख्य तीन प्रकार आहेत.
1) सामान्य नाम (common noun)
2) विशेष नाम. (Proper noun)
3) भाववाचक नाम : (Abstract noun)
1) सामान्य नाम : (common noun)
एकाच गटातील प्रत्येक वस्तूला समान गुणधर्मामुळे जे एकच नाव दिले जाते, त्याला 'सामान्यनाम' असे म्हणतात.
ज्या नामामुळे एकाच प्रकारच्या तसेच एकाच जातीच्या समान / सारख्या गुणधर्मामुळे त्या वस्तूचा किंवा प्राण्याचा अथवा पदार्थाचा बोध होतो, त्यांना मला सामान्य नाम असे म्हणतात.
'सामान्यनाम' त्या जातीतील प्रत्येक घटकासाठी वापरले जाते. सामान्यनामाचे अनेक वचन होते. सामान्य नाम परंपरेने, रुढीने किंवा व्यवहाराने मिळते.
उदा. शाळा, नदी, शिक्षक, शेतकरी, घर, मुलगी, ग्रह, तारा, माणूस इत्यादी.
सामान्यनामाचे दोन प्रकार पडतात.
1) पदार्थवाचक नाम. (material Noun)
जे घटक शक्यतो लिटर, मीटर किंवा किलोग्रॅम मध्ये मोजले जातात. (संख्येत मोजले जात नाही) त्या घटकांच्या नावांना पदार्थवाचक नाम असे म्हणतात.
उदा. कपडा, सोने, चांदी, दूध, पाणी, तांदूळ, तांबे इत्यादी.
2) समूहवाचक नाम : (collective Noun)
ज्या नावामुळे एखाद्या समूहाचा उल्लेख होतो त्या नावाला समूहवाचक नाम असे म्हणतात.
या शब्दामुळे एकाच जातीच्या समान व सारख्या व्यक्ती, वस्तू, पक्षी वा प्राण्यांच्या समूहाचा बोध होतो.
उदा. सेना, वर्ग, समिती, थवा, कळप, मोळी, ढिगारा इत्यादी.
2) विशेष नाम : ( Proper noun)
ज्या नावामुळे एखाद्या विशिष्ट व्यक्तीचा, वस्तूचा अथवा प्राण्याचा बोध होत असेल, तर त्यास 'विशेषनाम' असे म्हणतात.
विशेष नाम एक वचनी असते.
विशेष नामे ही व्यक्तीवाचक असतात.
उदा. गोदावरी, रमेश, छत्रपती संभाजी नगर, भारत, आयुष, यमुना, जपान इत्यादी.
3) भाववाचक नाम : ( Abstract noun)
ज्या नावामुळे प्राणी किंवा वस्तू यांच्यामध्ये असलेले गुण, धर्म, क्रिया किंवा भावना तसेच दर्जा, स्थिती यांचा बोध होतो त्यास भाववाचक नाम असे म्हणतात.
ज्याला स्पर्श करता येत नाही, चव घेता येत नाही, डोळ्यांनी पाहता येत नाही अशा कल्पनेने मानलेल्या गुण, अवस्था, कृती यांच्या नावांना भाववाचक नाम असे म्हणतात.
हे घटक वस्तू स्वरूपात दाखविता येत नाहीत.
उदा. प्रामाणिकपणा, धैर्य, चपळाई, हुशारी, चतुराई, जन्म, मृत्यू, सौंदर्य, मनुष्यत्व, विश्रांती, श्रीमंती, गर्व इत्यादी.
भाववाचक नामांचे तीन गट पडतात.
1) स्थितीदर्शक - गरिबी, स्वातंत्र्य इत्यादी.
2) गुणदर्शक. - सौंदर्य, प्रामाणिकपणा इत्यादी.
3) कृतीदर्शक - चोरी, चळवळ इत्यादी.
खालील प्रत्यय वापरून भाववाचक नामे तयार होतात.
1) य - सुंदर - सौंदर्य, गंभीर - गांभीर्य, मधुर - माधुर्य,
धीर - धैर्य, क्रूर - क्रौर्य, शूर - शौर्य, उदार - औदार्य, नवीन - नाविन्य.
2) त्व - माणूस - मनुष्यत्व, शत्रु - शत्रुत्व, मित्र - मित्रत्व, प्रौढ - प्रौढत्व, जड - जडत्व, प्रभाव - प्रभुत्व, नेता - नेतृत्व.
3) ई. - गरीब -, श्रीमंत - श्रीमंती, गोड - गोडी, चोर - चोरी, हुशार - हुशारी.
4) ता - नम्र - नम्रता, सम - समता, वीर - वीरता, बंधू - बंधुता.
Online GK Test 71 - सूर्यमाला, solar system general knowledge by Govardhan shinde
Online GK Test,
सूर्यमाला,
Solar system,
सूर्यमालेतील ग्रह, उपग्रह यांची माहिती व्हावी या उद्देशाने ही जनरल नॉलेज चाचणी आयोजित करण्यात आली आहे.
चाचणी क्र 04 - वर्णांचे वर्गीकरण - स्वरादी, व्यंजने यावर आधारित चाचणी, भाग 1, संपूर्ण मराठी व्याकरण, Grammar of Marathi Language
संपूर्ण मराठी व्याकरण,
चाचणी क्रमांक 04,
वर्णांचे वर्गीकरण - स्वरादी, व्यंजने
यापूर्वीच्या व्याकरणावर आधारित सराव चाचण्या सोडवल्या नसतील तर खाली दिलेल्या लिंक वरून सोडवा.
चाचणी क्रमांक 03
बदली सुधारित धोरण शासन निर्णय 23 मे 2023, जिल्हा परिषदेच्या शिक्षक संवर्गाच्या आंतर जिल्हा बदली सुधारित धोरण शासन निर्णय
जिल्हा परिषद शिक्षक संवर्ग सुधारित बदली धोरण 2023
शासन निर्णय
जिल्हा परिषदेच्या शिक्षक संवर्गाच्या आंतर जिल्हा बदल्यांसाठी सुधारित धोरण शासन निर्णय दिनांक 23 मे 2023
काय आहेत नियम व अटी जाणून घ्या.
बदलीसाठी अर्ज कोठे व कसा करावा ?
वाचा संपूर्ण शासन निर्णय
Online GK Test 70 - पृथ्वी विषयी सामान्यज्ञान,Earth related General knowledge by Govardhan shinde
Online GK Test,
पृथ्वी विषयी सामान्यज्ञान भाग 2
Earth related General knowledge - part 2
Notes - शब्दांच्या जाती, संपूर्ण मराठी व्याकरण,
संपूर्ण मराठी व्याकरण,
यापूर्वीच्या भागामध्ये आपण मराठी भाषा, लिपी व स्वरूप आणि मराठी व्याकरण, भाषेचे मूलभूत घटक, वर्णमाला/ मुळाक्षरे, वर्णांचे वर्गीकरण, 1) स्वर - स्वरांचे प्रकार, 2) स्वरादी 3) व्यंजने इत्यादी बद्दल सविस्तर माहिती पाहिलेली आहे.
हे सर्व घटक तुम्ही पाहिले नसतील तर खाली दिलेल्या युट्युब चॅनलवर पाहू शकता.
https://youtube.com/@govardhanshindesknowledgeb6173
दररोजच्या शिकविलेल्या भागावर आधारित सराव चाचणी सोडविली नसेल तर खाली दिलेल्या ब्लॉगवर जाऊन तुम्ही सोडवू शकता.
आजच्या भागात आपण
शब्दांच्या जाती
थोडक्यात माहिती पाहणार आहोत.
वाक्यातील महत्त्वाचा घटक म्हणजे शब्द होय.
ठराविक क्रमाने आलेल्या अक्षरांच्या समूहाला काही अर्थ प्राप्त होत असेल तरच त्या शब्द असे म्हणतात.
परंतु सर्वच अक्षर समूहाला अर्थ असतोच असे नाही. काही अक्षर समूह अर्थहीन असतात. जसे , ईय, ईक, यांना प्रत्यय असे म्हणतात.
मराठीत पुढील प्रमाणे शब्दांच्या आठ जाती मानल्या जातात.
1) नाम - मुलगा
2) सर्वनाम - तो
3) विशेषण - चांगला
4) क्रियापद - दिसतो
5) क्रियाविशेषण - चांगला खेळतो
6) शब्दयोगी अव्यय - मागे, पुढे, इकडे, तिकडे
7) उभयान्वयी अव्यय - आणि, पण, किंवा, कारण
8) केवलप्रयोगी अव्यय - अरेरे, वा, छान
Online GK Test 69 - पृथ्वी वर आधारीत सामान्यज्ञान, Earth based general knowledge, by Govardhan shinde
Online GK Test,
पृथ्वीवर आधारित सामान्य ज्ञान,
Earth based general knowledge,
स्कॉलरशिप सातारा सैनिक स्कूल मंथन एन एम एम एस एम पी एस सी इत्यादी स्पर्धा परीक्षेसाठी उपयुक्त असे सामान्य ज्ञान चाचणी सोडवा.
Online GK Test 68 - शोध आणि संशोधक, Discovery and Researcher, General knowledge by Govardhan shinde
Online GK Test 68,
शोध आणि संशोधक,
Discovery and Researcher,
Notes - वर्णांचे वर्गीकरण - 2) स्वरादी, 3) व्यंजने आणि त्यांचे प्रकार , संपूर्ण मराठी व्याकरण भाग 4
वर्णांचे वर्गीकरण - 2) स्वरादी, 3) व्यंजने आणि त्यांचे प्रकार,
संपूर्ण मराठी व्याकरण भाग 4
स्कॉलरशिप, नवोदय, सातारा सैनिक स्कूल, मंथन तसेच पोलीस भरती, शिक्षक भरती, तलाठी भरती, ग्रामसेवक भरती, M.P.S.C. इत्यादी विविध स्पर्धा परीक्षेसाठी अत्यंत उपयुक्त संपूर्ण मराठी व्याकरण अगदी बेसिक ते ऍडव्हान्स पर्यंत आपण घेत आहोत.
यापूर्वीच्या तासिकेमध्ये आपण भाषा, लिपी, स्वरूप, मराठी व्याकरण महत्त्व तसेच भाषेचे मूलभूत घटक वर्णमाला मुळाक्षरे वर्णांचे वर्गीकरण स्वर हा भाग आपण पाहिलेला आहे.
आजच्या भागात आपण स्वरादी, व्यंजने आणि त्यांचे प्रकार पाहणार आहोत.
2) स्वरादी -
अं, अ: - अनुस्वार व विसर्ग या दोन वर्णांचा उच्चार करण्यापूर्वी एखाद्या स्वराचा उच्चार करावाच लागतो म्हणून ज्याच्या आधी स्वर आहे त्याला स्वराधी असे म्हणतात.
1) अनुस्वार -
एखाद्या अक्षरावर अनुस्वार दिल्यास अगोदर त्या अक्षराचा उच्चार करावा लागतो व त्यानंतर अनुस्वाराचा उच्चार होतो म्हणून अनुस्वाराला लगेच मागून आलेला उच्चार किंवा दुसऱ्यावर स्वार होणारा असे सुद्धा म्हणतात. 'अं' चे अनुस्वार व अनुनासिक असे दोन उच्चार होतात.
स्पष्ट व खणखणीत उच्चाराला अनुस्वार म्हणतात जसे गंगा, घंटा, शंकर इत्यादी
तर ओझरत्या व अस्पष्ट उच्चाराला अनुनासिक म्हणतात.
2) विसर्ग - ( : )
विसर्ग म्हणजे मुक्त होणे होय.
अ: चा उच्चार करताना हवेचा विसर्ग होतो, म्हणून या वर्णाला विसर्ग म्हणतात. विसर्गाचा उच्चार ह या वर्णाला थोडा झटका दिल्याप्रमाणे होतो.
विसर्गाचा उच्चार करण्यापूर्वीसुद्धा एखाद्या स्वराचा आधार घ्यावाच लागतो.
'दुःख' या शब्दात विसर्गाचा उच्चार करण्यापूर्वी 'उ' या स्वराचा आधार घ्यावा लागला आहे.
3) व्यंजने -
उच्चार करताना जिभेचा तोंडातील इतर अवयवांना स्पर्श तसेच हवेचा मार्ग अडवून शेवटी स्वराचे सहाय्य घ्यावे लागणाऱ्या प्रत्येक वर्णाला व्यंजन असे म्हणतात.
व्यंजनांचा उच्चार पूर्ण स्पष्ट करण्यासाठी शेवटी स्वराचे सहाय्यक घ्यावे लागते म्हणून त्यांना स्वरांत असे सुद्धा म्हणतात.
व्यंजनेही अपूर्ण उच्चारांची असल्याने त्यांचा पाय मोडून लिहितात त्यात स्वर मिसळल्यास मात्र ती पाय मोडून दिली जात नाहीत.
वर्णमालेत एकूण 36 व्यंजने आहेत.
व्यंजनांचा उच्चार पूर्ण होण्यासाठी व्यंजने स्वरांवर अवलंबून असतात म्हणून त्यांना 'परवर्ण' असे सुद्धा म्हणतात.
चौदाखडी -
प्रत्येक व्यंजनात अ, आ, इ, ई, उ, ऊ, ए, ॲ, ऐ, ओ, ऑ, औ, हे बारा स्वर आणि 'अं, अ:' हे दोन स्वरादी अशी 14 चिन्ह मिळवून 14 अक्षरे तयार होतात याला चौदाखडी असे म्हणतात.
उदाहरणार्थ - क, का, कि, की, कु, कू, के, कॅ, कै, को, कॉ, कौ, कं, क:
व्यंजनांचे प्रकार -
1) स्पर्श व्यंजने (25)
अ) कठोर व्यंजने - (13)
' क, ख, च, छ, ट, ठ, त, थ, प, फ तसेच श, ष, स्, या वर्णांचा उच्चार करावयास कठीण असल्यामुळे त्यांना कठोर व्यंजने म्हणतात.
आ) मृदू व्यंजने -
ज्या वर्णांचा उच्चार करण्यास सोपा असतो त्यांना मृदू व्यंजने म्हणतात.
उदा. ग, घ, ज, झ, ड, ढ, द, ध, ब, भ, तसेच य, र, ल, व, ह, ळ.
तसेच सर्व स्वर, स्वरादी, अनुनासिके या वर्णांचा सुद्धा मृदु वर्णनात समावेश होतो.
इ) अनुनासिके -
ड; , त्र, ण,न, म् या वर्णांचा उच्चार जिभेचा तोंडातील इतर भागांना स्पर्श होण्या व्यतिरिक्त नाकातूनही उच्चार होतो म्हणून त्यांना अनुनासिके असे म्हणतात.
2) अर्धस्वर - (4)
'य, र, ल, व ' यांची उच्चार स्थाने अनुक्रमे 'इ, ऋ, ल, उ' या स्वरांच्या उच्चार स्थानांवरच असल्याने या व्यंजनांचा वरील स्वरांशी निकटचा संबंध आहे म्हणून त्यांना अर्धस्वर म्हणतात.
3) उष्मे -
ज्या वर्णांचा उच्चार करताना घर्षणामुळे उष्णता निर्माण होते त्यांना उष्मे असे म्हणतात.
उदा. श, ष, स.
4) महाप्राण -
ज्या वर्णांचा उच्चार करताना फुफुसातील हवा तोंडावाटे जोराने बाहेर फेकली जाते त्या वर्णाला महाप्राण असे म्हणतात.
मराठीतील जो वर्ण इंग्रजीत लिहिताना H अक्षर वापरावे लागते, त्या सर्व वर्णांना महाप्राण म्हणतात इतर बाकीचे सर्व वर्ण अल्पप्राण आहेत.
ह,
ख, घ, छ, झ, ठ, ढ, थ, ध, फ, भ, श, ष, स,
महाप्राण एकूण 14 आहेत.
5) द्रविडीयन वर्ण -
ळ, हा मराठीतील स्वतंत्र वर्ण मानला जातो तसेच याला द्रविडीयन वर्ण असे सुद्धा म्हटले जाते.
6). संयुक्त व्यंजने -
क्ष, ज्ञ या संयुक्त व्यंजनांचा समावेश वर्णमालेत होतो.
(टीप - वर दिलेली सर्व व्यंजने पाय मोडून लिहावा.)
चाचणी क्र 03 - वर्णांचे वर्गीकरण - स्वर यावर आधारित चाचणी, संपूर्ण मराठी व्याकरण, भाग - 3 Grammar of Marathi Language
संपूर्ण मराठी व्याकरण,
वर्णांचे वर्गीकरण - स्वर ,
स्कॉलरशिप, नवोदय, सातारा सैनिक स्कूल, मंथन, N..M.M.S. एम पी एस सी इत्यादी स्पर्धा परीक्षेसाठी उपयुक्त मराठी व्याकरणावर आधारित सराव चाचणी सोडवा.
संक्षिप्त रूपे - भाग 2, Full form, short forms, online GK Test 67 - general knowledge by Govardhan shinde
Online GK Test 67,
संक्षिप्त रूपे,
Contracted forms, short forms, full forms,
Notes - वर्णांचे वर्गीकरण - स्वर, Classification of Varnas – Vowels, संपूर्ण मराठी व्याकरण - भाग 3, Marathi Grammar
संपूर्ण मराठी व्याकरण - भाग 3
वर्णांचे वर्गीकरण - स्वर,
Classification of Varnas – Vowels, Marathi Grammar
सातारा सैनिक स्कूल, मंथन, स्कॉलरशिप, नवोदय, एन एम एम एस तसेच विविध शालेय स्पर्धा परीक्षा, शिक्षक भरती, पोलीस भरती, तलाठी भरती, MPSC इत्यादी स्पर्धा परीक्षेसाठी अत्यंत उपयुक्त मराठी व्याकरण आपण या ठिकाणी पाहत आहोत.
आजच्या भागात वर्णांचे वर्गीकरण पाहणार आहोत.
1) स्वर -
ओठांचा एकमेकांशी किंवा जिभेचा मुखातील कोणत्याही भागाशी स्पर्श न होता तोंडावाटे जे ध्वनी बाहेर पडतात, त्यांना स्वर असे म्हणतात.
स्वर हे स्वतंत्र उच्चाराचे असतात.
स्वर हा मुळातच अक्षर असतो व तो व्यंजनाच्या शेवटी मिसळून व्यंजनांना अक्षरात व प्राप्त करून देण्याचे कार्य करतो.
स्वरांचे प्रकार -
1) -हस्व स्वर -
अ, इ, उ, ऋ,लृ, या स्वरांचा उच्चार करावयास कमी कालावधी लागतो म्हणून त्यांना -हस्व स्वर म्हणतात.
2) दीर्घ स्वर -
'आ, ई, ऊ ' या स्वरांचा उच्चार करण्यासाठी जास्त कालावधी लागतो म्हणजेच लांबट उच्चार होतो म्हणून त्यांना दीर्घ स्वर म्हणतात.
3) संयुक्त स्वर -
' ए, ऐ, ओ , औ' हे स्वर इतर दोन स्वरांचे मिळून बनल्याने त्यांना संयुक्त स्वर म्हणतात.
संयुक्त स्वर हे दीर्घ उच्चाराचे असतात.
उदा. ए = अ + इ/ई
ऐ = आ + इ/ई
ओ = अ + उ/ऊ
औ = आ + उ/ऊ
4) इंग्रजी स्वर -
ॲ, ऑ हे इंग्रजीतून मराठीत आलेले स्वर आहेत.
स्वरांच्या -हस्व व दीर्घ उच्चारानुसार शब्दांचे अर्थ बदलतात
खाली काही उदाहरणे दिली आहेत.
पाणि - हात. पाणी - जल
सुत - मुलगा. सूत - धागा
दिन - दिवस. दीन - गरीब
सुर - देव. सूर - आवाज
शिर - डोके. शीर - रक्तवाहिनी
सलिल - पाणी. सलील - लीलेने
चंचु - चोच. चंचू - निष्णात
पिक - कोकीळ. पीक - धान्य
मिलन - भेट. मीलन - मिटणे
उच्चार स्थानांवरून स्वरांचे प्रकार
1) सजातीय स्वर -
एकाच उच्चार स्थानातून निघणाऱ्या स्वरांना सजातीय स्वर असे म्हणतात.
तोच स्वर (-हस्व किंवा दीर्घ) पुन्हा आल्यास सजातीय स्वरांची जोडी तयार होते.
उदा. अ - आ
इ - ई
उ - ऊ
ऋ - लृ
2) विजातीय स्वर -
भिन्न उच्चार स्थानातून निघणाऱ्या स्वरांना विजातीय स्वर असे म्हणतात.
तोच स्वर (-हस्व किंवा दीर्घ) पुन्हा न येता दुसराच स्वर आल्यास विजातीय स्वरांची जोडी तयार होते.
उदा. अ - इ
अ - उ
उ - ई
इ - ऊ
दोन सजातीय स्वरांपासून एकच दीर्घ स्वर तयार होतो.
उदा. अ + आ = आ, इ + ई = ई
दोन विजातीय स्वर एकत्र आल्यास संयुक्त स्वर तयार होतो.
उदा. अ + इ / ई = ए
आ + इ/ई = ऐ
अ + उ / ऊ = ओ
आ + उ / ऊ = औ.
दोन संयुक्त स्वर एकमेकात मिसळत नाहीत.
ए + ऐ = ×
संक्षिप्त रूपे, Abbreviations, short forms,long forms,Online GK Test 66
Online GK Test 66
संक्षिप्त रूपे,
भाग 01
Abbreviations, short forms,Long forms contracted forms,
विविध स्पर्धा परीक्षेसाठी विचारले जाणारे सामान्य ज्ञानाचे उपयुक्त प्रश्न,
संक्षिप्त रूपान वर आधारित विविध स्पर्धा परीक्षांमध्ये अनेक प्रश्न विचारले जातात या परीक्षांचा प्रश्नांचा सराव व्हावा या उद्देशाने ही मोफत सराव चाचणी उपलब्ध करून देण्यात येत आहे.
Notes - वर्णमाला / मुळाक्षरे - संपूर्ण मराठी व्याकरण, Alphabet
वर्णमाला / मुळाक्षरे - संपूर्ण मराठी व्याकरण,
Alphabet
सर्व इयत्ता आणि सर्व शालेय स्पर्धा तसेच विविध स्पर्धां परीक्षेसाठी अत्यंत महत्त्वाचे संपूर्ण मराठी व्याकरण बेसिक ते ऍडव्हान्स अशा पद्धतीने आपण घेत आहोत.
आजच्या भागात आपण वर्णमाला मुळाक्षरे भाषेचे मूलभूत घटक या भागावर माहिती पाहणार आहोत.
भाषेचे मूलभूत घटक
1) वर्ण - तोंडावाटे बाहेर पडणाऱ्या मूलध्वनींना वर्ण असे म्हणतात.
2) अक्षर - आवाजाच्या किंवा ध्वनीच्या प्रत्येक खुणेला अक्षर असे म्हणतात.
3) स्वर - स्वरांचा उच्चार पूर्ण करण्यासाठी इतर वर्णांची गरज नसते.
4) व्यंजन - व्यंजने पाय मोडून लिहिल्यास ते वर्ण असतात तर पाय न मोडता लिहिल्यास अक्षरे असतात.
5) शब्द - ठराविक क्रमाने आलेल्या अक्षरांच्या समूहाला काही अर्थ प्राप्त होत असेल तरच त्या शब्द असे म्हणतात.
6) वाक्य - पूर्ण अर्थाचे बोलणे किंवा अर्थपूर्ण शब्द समूहाला वाक्य असे म्हणतात.
7) व्याकरण - भाषेचे स्पष्टीकरण करणाऱ्या शास्त्राला किंवा भाषा शुद्ध करणाऱ्या शास्त्राला व्याकरण असे म्हणतात.
वर्णमाला / मुळाक्षरे -
शासन निर्णय 06 नोव्हेंबर 2009 नुसार ॲ, ऑ या इंग्रजी स्वरांचा तसेच क्ष व ज्ञ या संयुक्त व्यंजनांचा वर्णमालेत समावेश होतो असे नमूद केले आहे.
आधुनिक वर्णमालेत 14 स्वर, 02 स्वरादी तसेच 36 व्यंजने आहेत. शासनाने स्वीकारलेल्या वर्णमालेत एकूण 52 वर्ण आहेत.
2009 मध्ये शासन स्तरावर स्वीकारलेली वर्णमाला
अ, आ, इ, ई, उ, ऊ, ऋ, लृ, ए, ॲ, ऐ, ओ, ऑ, औ, अं, अ:
क, ख, ग, घ, ड;
च, छ, ज, झ, त्र,
ट, ठ, ड, ढ, ण,
त, थ,द, ध, न,
प, फ, ब, भ, म,
य, र, ल, व श,
ष, स, ह, ळ,
क्ष, ज्ञ.
वर्णमाला व वर्णांचे प्रकार
1) स्वर - (14)
हस्व स्वर - अ, इ, उ, ऋ, लृ. (5)
दीर्घ स्वर - आ, ई, ऊ,. (3)
संयुक्त स्वर - ए, ऐ, ओ, औ. (4)
इंग्रजी स्वर - ॲ, ऑ (2)
2) स्वरादी - अं, अ: (2)
3) व्यंजने -
स्पर्श व्यंजने (25)
गट. कठोर. मृदू. अनुनासिक
'क' वर्ग -. क, ख. ग, घ, ड;
'च' वर्ग. च, छ, ज, झ, त्र,
'ट' वर्ग - ट, ठ, ड, ढ, ण,
'त' वर्ग - त, थ, द, ध, न,
'प' वर्ग - प, फ, ब, भ, म,
अर्धस्वर (अंतस्थ) - य, र, ल, व
उष्मे ( घर्षक) - श, ष, स
महाप्राण -. ह
द्रविडीयन (स्वतंत्र) - ळ
संयुक्त व्यंजने - क्ष, ज्ञ
चाचणी - मराठी भाषा, लिपी स्वरूप, व्याकरण यावर आधारित चाचणी, Origin and Grammar of Marathi Language
संपूर्ण मराठी व्याकरण,
मराठी भाषा, लिपी, स्वरूप, व्याकरणाचे महत्त्व
इत्यादी बाबींवर आधारित सराव चाचणी सोडवा.
नवोदय, स्कॉलरशिप, मंथन, सातारा सैनिक स्कूल, एन एम एम एस, शिक्षक भरती, पोलीस भरती, तलाठी भरती, एमपीएससी, इत्यादी विविध स्पर्धा परीक्षेसाठी उपयुक्त संपूर्ण मराठी व्याकरणावर आधारित चाचण्या नियमितपणे सोडवा.
Notes - संपूर्ण मराठी व्याकरण- मराठी भाषा, लिपी, स्वरूप - व्याकरणाचे प्रकार आणि महत्त्व , Marathi Basic Grammar
मराठी भाषेतील व्याकरणाचे महत्त्व आणि प्रकार, भाषा, लिपी व स्वरूप
प्रत्येक भाषेसाठी व्याकरण अतिशय महत्त्वाचे असते. कारण व्याकरणामुळेच भाषा प्रमाणबद्ध रीतीने मांडली जाते.
भाषेची निर्मिती होताना एका विशिष्ट रचनेनुसार होत असते. प्रथम बोलीभाषा व नंतर लेखीभाषा असे स्वरूप भाषेचे असते.
व्याकरणाचे प्रकार – सामान्यपणे व्याकरण लेखनाचे आदेशात्मक, वर्णनात्मक, ऐतिहासिक, तोलनी असे प्रकार मानले जातात. भाषेचे बोलीभाषा व लेखीभाषा असे दोन प्रकार मानले जातात. बोलीभाषेपेक्षा लेखीभाषा अधिक स्थिर असते.
भारतातील भाषा प्रामुख्याने दोन मुख्य भाषिक गटात विभागल्या गेले आहेत.
1) आर्यन गटातील भाषा (देवनागरी लिपी) – मराठी, हिंदी, संस्कृत, पाली, गुजराती, बंगाली.
2) द्रविडियन गटातील भाषा – तमिळ, तेलगू, मल्याळम, कानडी.
संस्कृत आणि तमिळ या भाषा भारतातील सर्वात जुन्या भाषा मानल्या जातात.
भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 343 नुसार हिंदी व इंग्रजी या संघराज्याच्या व्यवहारांच्या भाषा आहेत.
सध्या भारतीय घटनेनुसार देशात बोलल्या जाणाऱ्या 22 प्रादेशिक भाषांना राजकीय/राजभाषेचा दर्जा देण्यात आला आहे. यामध्ये आसामी, बंगाली, बोडो, डोगरी, गुजराती, हिंदी, कन्नड, काश्मिरी, कोकणी, मैथिली, मल्याळम, मणिपुरी, मराठी, नेपाळी, कोरिया, पंजाबी, संस्कृत, सिंधी, संथाली, तमिळ, तेलुगु, उर्दू इत्यादी भाषेचा समावेश आहे.
महत्त्वाचे – भारतीय संविधानाने कोणत्याही भाषेला राष्ट्रभाषेचा दर्जा दिलेला नाही.
संस्कृत - प्राकृत या भाषांपासून मराठी भाषेचा विकास झाला आहे.
मराठी व्याकरणांवर इंग्रजी व संस्कृत भाषांचा प्रभाव आहे.
भाषा लिपी व स्वरूप -
1) भाषा – विचार व्यक्त करण्याचे साधन म्हणजे भाषा होय.
ध्वनी हे भाषेचे मूलभूत घटक असतात.
बोलणारा व ऐकणारा यांना जोडणारा पूल म्हणजे भाषा होय.
ऐकणे बोलणे वाचणे लिहिणे आपलं या पाच कौशल्यांवर भाषा शिक्षण अवलंबून असते.
भाषेमध्ये भाषण व लेखन या दोन्हींचा समावेश होतो.
2) भाषेचे स्वरूप –
1) मातृभाषा – आपल्या घरात बोलल्या जाणाऱ्या भाषेला मातृभाषा असे म्हणतात.
2) बोलीभाषा – दैनंदिन जीवनात संपर्कासाठी, संवादासाठी आपण जी भाषा वापरतो ती बोलीभाषा असते.
3) प्रमाणभाषा – ज्या भाषेचा उपयोग साहित्यिक, प्रादेशिक, राजकीय, शास्त्रीय दृष्टीने केला जातो ती भाषा प्रमाण भाषा म्हणून ओळखली जाते.
लिपी
लिपी हा शब्द लिंपने या शब्दावरून रूढ झाला असून आपण ज्या गुणांनी लेखन करतो त्याला लिपी असे म्हणतात.
मराठी भाषेची लिपी देवनागरी असून ती डावीकडून उजवीकडे लिहितात.
मराठी भाषेला प्राकृत, महारठी, देशी, मराठी ही वेगवेगळ्या काळातील नावे आहेत.
देवनागरी लिपीतील अक्षरांवर जी आडवी रेषा मारतात तिला शिरोरेषा म्हणतात.
काही महत्त्वाच्या प्राचीन लिपी –
1) ब्राह्मी लिपी – भारतातील एक अत्यंत प्राचीन व महत्त्वाची लिपी मानली जाते तसेच सर्व लिपींचीही जननी मानली जाते.
2) खरोष्टी लिपी – ही लिपी गांधारी लिपी या नावाने सुद्धा ओळखले जाते.
3) देवनागरी लिपी – ही लिपी प्रामुख्याने आर्याची लिपी मानली जाते. देवनागरी लिपीला बाळबोध लिपी असे सुद्धा म्हणतात.
4) मोडी लिपी – मोडी लिपीला धाव लिपी असे सुद्धा म्हणतात.
अत्यंत महत्त्वाचे –
मराठी भाषेचे पाणिनी – दादोबा पांडुरंग तर्खडकर
मराठी भाषेचे शिवाजी – विष्णुशास्त्री चिपळूणकर
मराठी भाषेचे जॉन्सन – कृष्णशास्त्री चिपळूणकर.
निकाल - जनरल नॉलेज जम्बो टेस्ट 01, Result General knowledge JUMBO Test
Result - General knowledge JUMBO TEST 01,
निकाल - जनरल नॉलेज जम्बो टेस्ट 01,
आज सायंकाळी पाच वाजेपर्यंत जनरल नॉलेज टेस्ट सोडवलेले विद्यार्थ्यांचा निकाल खाली दिला आहे.
जनरल नॉलेज जम्बो टेस्ट अद्याप सोडवले नसेल तर खाली दिलेल्या लिंक करून सोडवा.
https://govardhanshinde.blogspot.com/2023/05/01-general-knowledge-jumbo-test-by.html
यानंतर सोडवलेला निकाल लवकरच अपडेट केला जाईल.
Subscribe to:
Posts (Atom)